الكنتيلينا

أقدم نص أدبي مكتوب باللغة المالطية
(بالتحويل من الكانتيلينا)

الكننتيلينا (Il-Kantilena) هي أقدم نص أدبي مكتوب باللغة المالطية، يرجع تاريخ كتابته إلى القرن الخامس عشر، على ما يبدو أنه كتب سنة 1470م، ولم يعثر عليه إلا سنة 1966م (وقيل بل سنة 1968م) من قبل البروفيسور كودفيري فيتينكو وفصادني. وهي قصيدة شعرية منسوبة للشاعر بيترو كاشارو, حيث أُشير إليها في سجل ابن أخ بيانرو كاشارو بين دجنبر 1533م، وماي 1563م.

كل الكلمات المستعملة في هذه القصيدة عربية الأصل عدا كلمة واحدة هي «الفنتورا» التي ربما يكون أصلها صقلي.[1] ووجدت قصيدة أخرى مكتوبة بلغة جد قريبة من اللغة العربية تتحدث عن قدوم شهر ماي أي أيار أو مايو، تسمى هذه القصيدة الشعرية بمايو جا.

النص عدل


  • النص بالخط الأصلي:

Xideu il cada ye gireni tale nichadithicum
Mensab fil gueri uele nisab fo homorcom
Calb mehandihe chakim soltan ui le mule
Bir imgamic rimitne betiragin mucsule
Fen hayran al garca nenzel fi tirag minzeli
Nitla vu nargia ninzil deyem fil bachar il hali.

Huakit hi mirammiti lili zimen nibni
Mectatilix mihallimin me chitali tafal morchi
fen timayt insib il gebel sib tafal morchi
vackit hi mirammiti.

Huakit by mirammiti Nizlit hi li sisen
Mectatilix li mihallimin ma kitatili li gebel
fen tumayt insib il gebel sib tafal morchi
Huakit thi mirammiti lili zimen nibni
Huec ucakit hi mirammiti vargia ibnie
biddilihe inte il miken illi yeutihe
Min ibidill il miken ibidil i vintura
haliex liradi ’al col xibir sura
hemme ard bayad v hemme ard seude et hamyra
Hactar min hedann heme tred mine tamara.

  • النص بالخط المالطي المعاصر:

Xidew il-qada, ja ġirieni, talli nħadditkom,
Ma nsab fil-weri u la nsab f’għomorkom
Qalb m’għandha ħakem, sultan u la mula
Bir imgħammiq irmietni, b’turġien muħsula,
Fejn ħajran għall-għarqa, ninżel f’taraġ minżeli
Nitla’ u nerġa’ ninżel dejjem fil-baħar il-għoli.

Waqgħet hi, imrammti, l’ili żmien nibni,
Ma ħtatlix mgħallmin, ’mma qatagħli tafal merħi;
Fejn tmajt insib il-ġebel, sibt tafal merħi;
Waqgħet hi, imrammti.

Waqgħet hi, imrammti, niżżlet hi s-sisien,
Ma ħtatlix l-imgħallmin, ’mma qatagħli l-ġebel;
Fejn tmajt insib il-ġebel, sibt tafal merħi;
Waqgħet hi, imrammti, l’ili żmien nibni.
U hekk waqgħet hi, imrammti! w erġa’ ibniha!
Biddilha inti l-imkien illi jewtiha;
Min ibiddel l-imkien ibiddel il-vintura;
Għaliex l-iradi għal kull xiber sura:
Hemm art bajda, w hemm art sewda u ħamra.
Aktar minn hedawn hemm trid minnha tmarra.

  • النص بحروف عربية:

اشهدوا القضاء|القعدة يا جيراني، تعالوا نحدّثكم،
ما انصاب في الواري ولا انصاب في عمركم
قلب ما عندهاش حاكم، سلطان ولا مولى
بير معمّق رماتني بدرجان مقسولة
فين حيران عالغرقة، ننزل في درج منزالي
نطلع ونرجع ننزل دايم في البحر العالي

وقعت هي مرمّتي، ليلي زمان نبني،
ما خطاتليش المعلمين أما قطعلي طَفَل مرخي
فين طمعت نصيب الجبل، صبت طَفَل مرخي
وقعت هي مرمّتي

وقعت هي مرمّتي، نزلت هالسّيسان
ما خطاتليش المعلمين أما قطعلي الجبل
فين تمنيت نصيب الجبل، صبت طفل مرخي
وقعت هي مرمّتي، ليلي زمان نبني،
وهكّ وقعت هي، مرمّتي وارجع ابنيها
بدّلها أنتِ للمكان اللّي يواتيها
من يبدل المكان يبدل ال«فنتورة»
علاش الأراضي على كل شبر صورة
فمّ (ثمّة) أرض بيضاء وفمّ أرض سوداء وحمراء
أكثر من هاذون فمّ تريد منها تمرَه



المصادر عدل